Dorpelijkheid bij AIDarchitecten

Het werken aan dorpelijkheid bij AIDarchitecten.

De Vlaamse dorpen staan voor grote uitdagingen.

Waar ze vroeger organisch groeiden, hebben recente bouwgolven geleid tot verstening, verlies van erfgoed en een afname van de leefkwaliteit. Verdichting wordt vaak gezien als dé oplossing om open ruimte te sparen, maar in de praktijk ontbreekt het te vaak aan architecturale kwaliteit, aandacht voor groen en respect voor de dorpse identiteit. Nochtans kan één enkel bouwproject in een dorp al een merkbare, positieve impact hebben. Goede dorpse architectuur versterkt de kern, voegt collectieve waarden toe en zorgt voor toekomstbestendig, comfortabel en betaalbaar wonen.

AIDarchitecten heeft in het tot stand brengen van de toolbox architectuur mee bijgedragen om voorbeeldprojecten te leveren. Ons kantoor is reeds jaren ‘organisch’ vertrouwd met het verankeren van goede dorpsarchitectuur in de kempen, en vooral in Malle.

De Toolbox dorpse architectuur richt zich op meervoudig wonen in dorpen, met oog voor ruimtelijke kwaliteit, duurzaamheid, sociale samenhang en contextgevoelig ontwerp. Ze biedt taal, voorbeelden en ontwerptactieken die architecten, opdrachtgevers, besturen en bewoners helpen om samen betere projecten te realiseren. De nadruk ligt op processen van dialoog, het delen van een toekomstvisie en het inzetten van de juiste vakmensen in de juiste rol. Zo wil de Toolbox bijdragen aan een nieuwe bouwcultuur waarin dorpen dichter, groener en leefbaarder worden – voor iedereen die er woont, werkt en leeft.

Dorpse architectuur vraagt om meer dan een goed ontwerp – het vraagt om gevoel voor de plek, het geven om mensen, het kennen van de geschiedenis en geloven in de toekomst. Bij AIDarchitecten zien we elk dorpsproject als een kans om de leefkwaliteit te versterken. Dorpen zijn klein genoeg om met één goed gekozen ingreep een voelbaar verschil te maken. Daarom ontwerpen we met oog voor de context, de schaal en het DNA van de plek. Onze architectuur tracht aan te sluiten bij de bestaande structuur, respecteert erfgoed en versterkt het dorpsweefsel, in plaats van het te doorbreken.

Geen dorp is hetzelfde. We kijken verder dan het perceel en houden rekening met landschapsstructuren, zichtlijnen, historisch erfgoed en de sociale dynamiek van de bewoners.

Zo ontstaat architectuur die niet alleen fysiek past, maar ook sociaal verankerd is.

Wij geloven in slim verdichten: dichter, beter en opener. Dat betekent efficiënt omgaan met ruimte, materialen en energie, én tegelijk kwaliteit creëren voor bewoners én omwonenden. Groene en collectieve ruimtes zijn een vanzelfsprekend onderdeel van elk plan. We maken gebruik van dorpse woonvormen – zoals hofwonen, erfwonen en parkwonen – om verbinding, ontmoeting en privacy in balans te brengen.

Onze aanpak steunt op beproefde strategieën die de leefkwaliteit vergroten. We creëren ruimte voor ontmoeting via collectieve tuinen, rustplekken en trage wegen. We leggen drempelzones aan tussen publiek en privaat die uitnodigen tot spontane interactie. Indien mogelijk herbruiken we erfgoed en geven betekenisvolle gebouwen een nieuw leven. We laten daken dansen en detailleren gevels met streekeigen materialen, zodat nieuwe gebouwen als vanzelfsprekend in hun omgeving passen.

Het ontwerpproces zien wij als een circulaire dialoog. We gaan al in een vroeg stadium in gesprek met bestuur, opdrachtgever en bewoners. We verkennen alternatieven en betrekken de juiste vakmensen op het juiste moment. Zo bouwen we niet alleen gebouwen, maar ook vertrouwen en draagvlak.

Ontwerpen gebeurd mensgericht, duurzaam, contextueel sterk en verbindend. Wij ontwerpen vanuit de beleving van de bewoner, maken ecologisch en sociaal verantwoorde keuzes, verankeren elk ontwerp in zijn omgeving en brengen partijen samen om wensen te vertalen naar haalbare kwaliteit.

Zo bouwen wij aan het dorp van morgen, met veel ervaring en nieuwsgierigheid.

Credits: boek Toolbox Dorpse Architectuur, Ar-tur, 2021.
Redactieteam: Ward Verbakel (KU Leuven / plusoffice architects), Edith Wouters (AR-TUR), Evelien Pieters (AR-TUR), Bart Biermans (Hub architects) en Joeri De Bruyn (uitgever Public Space)