opening restaurant De Pastorie

Op een erfgoedrijke site in het hart van Lichtaart, realiseerde AID Architecten een ingetogen en respectvolle restauratie én uitbreiding van restaurant De Pastorie. De ingreep toont hoe hedendaagse architectuur en historisch respect hand in hand kunnen gaan in een subtiele symbiose. 

De site, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de middeleeuwen, draagt een rijke gelaagdheid in zich. De huidige pastoriewoning uit 1675 is opgetrokken binnen een domein dat ooit dienstdeed als een versterkte site en later een norbertijner pastoriedomein werd. Ondanks het verdwijnen van de oorspronkelijke context, is de erfgoedwaarde van het pastoriegebouw en zijn beeldbepalende positie in het dorp behouden gebleven. 

Restaurant De Pastorie 

Sinds de jaren negentig is restaurant De Pastorie gevestigd in het karaktervolle pand, onder de bezielende leiding van chef-kok Carl Wens en zijn echtgenote Loes Van Beylen. Het restaurant werd bekroond met een Michelinster en behaalde een indrukwekkende 16 op 20 in de Gault&Millau-gids. Op warme dagen kunnen gasten genieten in de onderhouden tuin met een magnifiek terras, dat eerder door GM werd uitgeroepen tot het mooiste terras van België. In 2023 trad hun zoon Wout Wens toe tot de zaak, wat nieuwe energie en ambitieuze toekomstplannen met zich meebracht. Een grondige uitbreiding en renovatie drong zich op om het restaurant op een duurzame en kwaliteitsvolle manier verder te laten groeien.

Respectvol ontwerp met oog voor erfgoed en landschap 

Het ontwerp voorziet de vervanging van het 20ste-eeuwse bijgebouw en de aanbouwen aan de linkerzijde. Hierdoor komt het oorspronkelijke volume van de pastoriewoning opnieuw vrij te staan, zoals dat historisch het geval was. De uitbreiding manifesteert zich als een lage tuinmuur die zich rond de pastoriewoning vouwt, geïnspireerd op de bestaande tuinmuren en de oorspronkelijke nutsfunctie van de plek. 

Herstel van het verleden, toekomstgerichte visie 

Er worden drie doorbraken gerealiseerd op het gelijkvloers van de pastorie, telkens op de plaats waar oud en nieuw elkaar ontmoeten. Deze worden subtiel omlijst met een dun metalen profiel, als bewuste en leesbare ingreep. Op basis van historisch onderzoek wordt ook een verdwenen raam op de verdieping in ere hersteld, met gebruik van originele bakstenen en gekaleide afwerking in lijn met het bestaande gevelbeeld. Het schrijnwerk, de slagluiken en de dakkapel aan de voorzijde van de oude pastorie zijn zorgvuldig gerestaureerd, geheel naar historisch model. Binnenin het oude gedeelte blijft het oorspronkelijke pastorieplan behouden, met minimale ingrepen aan de structuur. Er komt plaats voor een ‘private dining’ kamer en de doorgangen naar de aanbouw worden geflankeerd met sfeervolle wijnkasten. 

De garniering werd aangepast met zacht terracottakleurig Belgisch linnen. Voor de uitbreiding werd gekozen voor een warm hedendaags interieur met een knipoogje naar het verleden. Zo werd er gekozen voor elegante materialen als donkerbrons, notelaarfineer en velours stoffen in combinatie met natuurlijke houten zonneweringen. Enkel blikvangers zoals de spiegeltoog zijn dan weer apart en eigentijds. Het kunstwerk boven de bar en in de bestaande pastorie is van de belgische kunstenaar Florence Coenraets (SpazioNobile). 

Bijzondere aandacht werd er besteed aan de akoestiek, met een zorgvuldig geïntegreerd akoestisch vilten plafond tussen de structurele gebeitste lariksbalken. Ook technieken vonden daar discreet hun plek. Kern van de beleving van het interieur is het panoramisch zicht naar de historische tuin aan de achterzijde en een ingetogen zen beleving met de hortus conclusus met waterpartij aan de voortuin. De zichtmuren in de mooi gepatineerde baksteen benadrukken de ommuurde intimiteit van de pastorie en staan evenwaardig naast de geklasseerde gekaleide muren. Kleine details als linnen aangelichte gordijntjes als privacy schermen op de zitbanken geven de sfeer van weleer maar met een duidelijke hedendaagse vormgeving. 

Landschap 

Om het concept van de tuinmuur te versterken, wordt het gebouw omgeven door een weelderige, groene inrichting. In de groenvakken ligt de nadruk op de aanplant van eetbare gewassen. Aan de achterzijde wordt de bestaande nutstuin uitgebreid met extra plantenbakken, bedoeld voor de kweek van groenten, fruit en kruiden. Zo wordt de oorspronkelijke functie van de nutstuin niet alleen behouden, maar ook kracht bijgezet. Aan de voorzijde zorgt een verharding in kleine kasseien voor een ruime, uitnodigende zone — een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, met de charmante pastorie als sfeervol decor. Om de symmetrie van de voorgevel te accentueren, worden aan weerszijden van de ingang extra groenzones aangelegd. Deze zones markeren niet alleen op elegante wijze de toegang, maar verzachten ook visueel de verharde ruimte. Voor de monumentale Catalpa, links van de ingang, blijft een groenzone behouden, zodat deze karaktervolle boom ook in de toekomst alle ruimte krijgt om verder te groeien en te bloeien. De uitbreiding van De Pastorie is een voorbeeld van hoe erfgoedzorg en hedendaagse noden elkaar kunnen versterken. Door oude structuren te respecteren én ze aan te vullen met zachte architectuur, wordt niet alleen het verleden bewaard, maar ook de toekomst van deze bijzondere plek verzekerd.